In Memoriam: Bram Krijgsman (1940 – 12 juli 2013)

“Hallo lieverds!”

Met deze of soortgelijke begroeting kwam Bram vaak binnen bij onze activiteiten van onze CHJC-regio Zeeland/West-Brabant. CHJC, een landelijke vereniging van gelovige homo’s, lesbiennes, biseksuelen en transgenders. En ja, als Bram eenmaal binnen wàs, dan merkte je dat ook wel! Bram was al groot en fors van postuur èn bracht graag zijn inbreng voor het voetlicht. Daardoor was hij ook ècht aanwezig. Hij had het hart vaak op de tong liggen en was dus nogal openhartig en expressief. Dat viel heus wel eens verkeerd en hebben we Bram af en toe ook moeten afremmen…!

Bram kwam graag. Hij hield van de Vereniging CHJC, kwam geregeld naar de maandelijkse Evangelische Roze Vieringen in Amsterdam en was dankbaar dat er warme plekken voor gelovige homo’s en lesbo’s zijn als dezen, want, zo zei hij zelf onlangs nog: “Waar zouden wij anders heen moeten gaan?” Bram hield van de fijne groep in onze CHJC-regio Zeeland/West-Brabant. Maar Bram hield ook veel van mensen, zeker als het wederzijds was. Uit Brams vele verhalen mochten we beluisteren dat hij een echte familieman was. Hij sprak met veel liefde over zijn kinderen, kleinkinderen èn over zijn overleden vrouw, die hij gedurende haar ernstige ziekte tot het einde verzorgd heeft en wiens ondraaglijke lijdensweg hem de afgelopen maanden glashelder voor ogen stond! Dat Bram na het overlijden van zijn vrouw zijn coming out als homo had was voor alle partijen een enorme overgang, óók voor Bram zelf, die zichtbaar onder het begrijpelijke onbegrip gebukt ging. Wat straalde Bram van blijdschap en dankbaarheid toen uiteindelijk met zijn familie alles op zijn pootjes terecht kwam…! Daarom deze rode roos!

Want Bram zocht liefde bij de mensen; een liefde die hij zocht en vond in hét voorbeeld van liefde: God, verpersoonlijkt in de figuur van Jezus. Hij zocht ook de liefde van mens tot mens, want die lichamelijke liefde zoekt iedereen. Twee soorten van liefde, die een mens compleet maken. Op zijn leeftijd was het niet altijd makkelijk om hierin de juiste balans te vinden, ook niet voor zijn omgeving. Dat zijn hechte vriendschappen binnen CHJC en met name met een homo-echtpaar binnen CHJC en zijn Bleiswijkse buurmannenechtpaar daarin een cruciale rol hebben gespeeld mag hier niet onvermeld blijven! Daarom deze roze roos!

Bram kon echt genieten van eten, van vrienden, van reizen. Het majestueuze zeilschip “De Eendracht” zal nu helaas één van zijn markante actieve passagiers moeten missen. En wij de verhalen over die tochten naar verre tropische bestemmingen, over de mooie matrozen aan boord en over de mooie donkere mannen in die verre streken. Mijn man en ik hebben een sprankelende Surinaamse vakantiegroet van Bram nog maar eens uit ons archief gevist en tijdelijk een prominent plaatsje gegeven.

Bram heeft veel moeten schakelen in zijn leven. Ook in de afgelopen jaren en tijdens zijn ziekteperiode, waarin zijn gezondheidstoestand in het begin in een vrije val leek te komen en voor iedereen en zeker voor Bram een flinke klap was. Maar ook dan steunde Bram graag op zijn geloof, al was de inhoud ervan lang niet meer zo wettisch en dogmatisch als hij het van vroeger had meegekregen. Het werd zeker gekleurd door zijn levenservaringen. Gedurende zijn ziekte mochten wij af en toe nog een stukje lezen van Bram in het maandblad UCEA van de vereniging CHJC en daar klonk bijna altijd zijn diepgewortelde geloof in door. Bram gaf daar onder andere ook uiting aan door te zingen in het Christelijk Mannen Koor, hier aanwezig èn door niet onverdienstelijk orgel te spelen en dat mochten wij ook uit zijn handen horen komen als we een kerk bezochten en Bram even mocht spelen.

Zijn inzet als organist tijdens één van onze jaarlijks terugkerende Roze Adventsviering was echter precies zoals we ons Bram eigenlijk willen herinneren: ontroerend goed bedoeld en onfortuinlijk. Toch hadden ook wij een brok in de keel, toen de zieke Bram ons zei dat het orgelspelen niet meer ging. Een laatste (helaas onscherpe) foto van hem achter het orgel in zijn huisje in Bleiswijk, daags voordat hij een ongelukje kreeg en er niet meer zou terugkeren is dan onverwachts eentje om in te lijsten…

Nu zijn wij hier rondom Bram en opnieuw is Bram, zij het voor het laatst, het stralende middelpunt. Dat was hij de afgelopen maanden óók al. Luister naar een greep uit jullie lieve goede wensen:

• “Bram, ik ken je alleen uit de UCEA, maar daarom niet minder sterkte gewenst!

• “Vanuit Zeeland wil ik je veel sterkte toewensen. Moet zo pittig zijn… Liefs!”

• “Zo zegende God je vandaag, morgen en in eeuwigheid”

• “Bram, sterkte en goede reis, hier of hierboven.”

• “Lieve knuffelbeer, tijdens het voorjaarsweekend leerde ik je kennen. Warm, vrolijk. Mooi dit ook in deze moeilijke tijd steeds te zien. Warm knuffel.”

• “Dag Bram, dank voor wie je bent.”

• “Beste Bram, dank dat ik je heb mogen leren kennen.”

• “Bram, bedankt dat je was wie je was, en bent wie je bent. Een onroerend mens. Sterkte voor wie je nog zal zijn.

• “Lieve Bram, voor mij ben en blijf je een bijzonder mens. Veel moed en liefde toegewenst in alles!”

• “Lieve Bram, bedankt voor je wijze woorden in de UCEA. Het heeft me ontroerd.”

• “Bram, ontroerd, geschokt en ook hoopvol toen ik je afgelopen zondag in de ERV hoorde. Je bent een mooie man, intens geen blad voor de mond en karakter. Met alle pijn ook goede tijden gewenst.”

Ja, met deze geweldige woorden, gemeend en ontroerend, hebben jullie allemaal Bram gedragen als aardse engelen gedurende zijn zware gang naar het einde van zijn leven.

Wij verheugen ons in de mooie herinneringen aan Bram die nu worden geboren! En laten wij proberen Bram los te laten, zodat hij nu in de handen van Hémelse Engelen op weg mag gaan naar het nieuwe Hemelse leven, zoals een oud Uitvaart-gezang dat zo onvoorwaardelijk verwoordt: “In Paradisum inducant te Angeli” : “Ten Paradijze geleide u de engelen”. Daarom deze witte roos!

Dag Bram, dag vriend! 

Hijs de zeilen! Goede vaart!

En zoals God het beloofd heeft: Behouden aankomst!!

+ + + + + + +

Dit “In Memoriam” is door mij, Emmanuel, uitgesproken tijdens de Crematieplechtigheid van Bram Krijgsman te Zoetermeer op woensdag 17 juli 2013. Vanwege privacy zijn namen van genoemde personen weggelaten.

Een open boek…

De wereld als een boekenkast vol met boeken. Ieder mens als een gesloten boek, ergens in die kast. Op het plankje Spiritualiteit, op het plankje Seksualiteit, in het Homoseksualiteit- hoekje of afdeling Geschiedenis. Zou er ook een plank Sciencefiction zijn?

Ontmoetingen met mensen zijn als het ter hand nemen van ‘hun’ boek. Een willekeurig hoofdstukje openleggen en wat regels lezen. Het kan aanslaan. Dan lees je verder of kom je nog eens bij elkaar op de koffie. Vaak blijft het daarbij en met een volgend bakkie lees je weer een paar regels. De lijn van het verhaal ontgaat je zonder dat het je stoort.

Soms zijn er boeken, die je blijft pakken. Geregeld of af en toe. Ook hierin hiaten in het verhaal, maar tòch volg je het. Vreemd! En toch zó vertrouwd dat je het gevoel hebt niks te missen. Wonderlijk! Goede vrienden zijn dat, die boeken! Trouwe vrienden. Zo vertrouwd in je handen! Beetje beduimeld, maar papier is geduldig. Bijna een verhaal met eeuwigheidswaarde!

Je lijfboek! Die benaming hebben niet veel van jouw boeken. Je naasten, je partner, je familie. Maar een paar boeken. Maar zelfs na een huwelijk van 36 jaar bevatte het boek van mijn moeder in haar laatste hoodstuk nog nieuwe regels, die mijn vader niet kende…

Een open boek. Niet de mensen die hun hele privéleven te grabbel gooien. Ik bedoel transparante mensen. Als een boek van glas. Zó helder! Zó puur! Een zeldzaamheid! Niet antiquarisch, niet geconditioneerd in een archiefkelder, maar gewoon zeldzaam. Je komt nauwelijks zo’n boek tegen. Maar àls je zo’n boek in je handen krijgt… Het kan je leven totaal van koers laten veranderen. Daar heb je niet altijd zo’n boek voor nodig. Maar zo’n boek kan het wel bewerkstelligen. Eenmaal gelezen blíjft het je inspireren. Teksten ken je uit het hoofd. Kun je ze niet meteen opdreunen, dan komen ze wel naar boven als je de melodie, de context hoort van dat levensboek.

Het zijn boeken die jou pakten, aanspraken. Boeken die jou iets te vertellen hadden met hun levensverhaal, met hun levenswijsheid. En toch … je weet net zo goed als ik: het boek is maar gewoon van papier, die mensen zijn nèt zoals jij en ik. Mensen met hun moeilijke kanten. Boeken met een te harde kaft of te dun papier. Mensen met hun onhebbelijkheden. Boeken met van die irritant kleine lettertjes. En toch… Ze zijn voor jou als die rode draad, die voor anderen onzichtbare lijn door jouw leven. Maar jij ziet die lijn. Jij volgt die lijn. Soms tegen beter weten in. Ook als jouw boek uit het zicht raakt. De draad is opgepikt, de lijn is helder voor jou. Ook zonder het boek er nog bij.
Keuzes die je maakt toets je aan wat je gelezen hebt, aan wat je daardoor ervaren hebt.

Ik kan veel boeken noemen die mij gepakt hebben, nieuwe inzichten gaven. Soms waren dat mensen van vlees en bloed, soms waren dat boeken van papier. Ik heb op deze plek al eens mensen genoemd. Vorige maand noemde ik een boek. Nu noem ik niks. Ik laat het boek open…

Ga zelf eens op zoek. Naar die mens. Naar een boek over die mens. Lees in dat boek óver die mens. Neem zijn of haar levensboek en laat je inspireren. Door héél kleine dingen soms. Van die alledaagse dingen in zijn of haar leven. En kijk daarna, in deze warm geworden zomer, naar de zon. Naar de Zon. Geniet van de mooie natuur en wees dankbaar voor hetgeen je daarin mag beleven. Of dank de Schepper die jou leven verlicht dóór Zijn schepping.

Met een boekje in een hoekje…. Geniet!!

In Memoriam: Mgr. Joannes Gijsen (1932-2013)

In 1972, ik was toen 9 jaar en net misdienaar geworden in het Karmelieten-klooster in mijn Brabantse woonplaats, werd Gijsen bisschop van het Bisdom Roermond. Ik kreeg er weinig van mee.

Bisschop Gijsen trad, vlak na Mgr. Bär van Rotterdam, begin 1993 plots terug als bisschop van Roermond, nadat het in Rome maar ook bij hemzelf duidelijk geworden was, dat hij de afgezonderde positie van zijn bisdom, inclusief de seksschandalen op zijn priesteropleiding Rolduc in Kerkrade niet meer in de hand had. Daar bovenop kwamen een aantal gezondheidsklachten die al dan niet te maken hadden met de stress die alle problemen bij hem opriepen. Hij vertrok ijlings naar een klooster van zusters in Oostenrijk en werd in1996 benoemd tot Bisschop van het Bisdom Reykjavik op IJsland. Die plek alleen al gaf aanleiding voor talloze grappen en grollen…. Ik heb daar altijd hartelijk om kunnen lachen. Een goeie Katholieke mop is aan mij wel besteed!! Maar toch … enige weemoed bij al die lol was mij niet vreemd. In 2007 kwam hij terug, trok in bij zijn zus in Sittard en werd al spoedig rector bij de Zusters Karmelietessen aldaar tot aan zijn dood, maandag 24 juni 2013.

Daar lag hij opgebaard, daar wenste en kreeg hij zijn laatste rustplaats. Inderdaad, hij wilde niet begraven worden in de Bisschoppelijke Grafkelder, maar in alle eenvoud op het kloosterkerkhof, om zo de zusters en hen die hem gekend hebben makkelijker de gelegenheid te geven bij zijn graf te vertoeven en te bidden. Eenvoud en soberheid, gelijk zijn patroon Johannes de Doper, op wiens feestdag bisschop Gijsen mocht heengaan! Voorzienigheid?

Ik heb veel aan Mgr. Gijsen te danken.

In de tijd dat ik hem leerde kennen, zo rond 1980, was ikzelf meer en meer bezig met mijn (Rooms-Katholieke) geloofsleven. Ik kwam aardig in de conservatieve hoek terecht. Meerdere malen bezocht ik Rolduc, heb daar fantastisch mooie Bezinningsdagen meegemaakt en heb er mijn Roomse wortels verstevigd en verdiept. Ik werd lid van de Werkgroep Katholieke Jongeren, ontmoette op een Landelijke Katholieke Jongerendag Moeder Theresa, richtte in mijn woonplaats een RKJ (Regionale Katholieke Jongerengroep) op, ging met 100 jongeren mèt bisschop Gijsen naar Rome, ontmoette Paus Johannes-Paulus II in een privé-audiëntie en ontwaarde bij het graf van de Apostel Petrus mijn religieuze roeping. Om daar meer helderheid in te krijgen heeft Mgr. Gijsen een cruciale rol gespeeld met gesprekken en goede raad, op een warme en meelevende wijze die mij hogelijk verbaasde. Nog altijd ben ik hem voor dit alles, inclusief zijn gastvrijheid en heerlijke Limburgse Vlaai, blijvend dankbaar, ook al heb ik later afstand genomen van zijn conservatieve visie en dito kerkbeleving. Maar een prachtige levenservaring, een goed gevuld religieus rugzakje en vele goede contacten gaan met mij mee gedurende mijn verdere leven!

Tegelijk zag ik indertijd op “Rolduc” aanstaande priesters dromen van en pronken met (lees: geilen op) de mooiste en conservatiefste priestertoga’s en witte boordjes. Ik zag priester Schröder (emeritus-Vicaris-Generaal van de Bisdom ’s-Hertogenbosch en docent aan de priesteropleiding “St.Janscentrum” aldaar) ’s-avonds laat (naar ik daags erna vernam: urenlang) posten op de gangen van de slaapkamers om te checken of de gasten en studenten niet bij elkaar op de kamers kwamen of waren…! Ja, de preutsheid zat diep geworteld!

Nu is bisschop Gijsen heengegaan en een zowel in gelovig als persoonlijk opzicht  discutabel maar evenzo vrome mens heeft zijn levensboek gesloten. Met name zijn harde kant en lijn komt ter sprake in media en gesprekken. Niet onterecht, maar er is méér. Dàt wilde ik óók graag aan de vergetelheid ontrukken.

Veel mensen hebben onder zijn beleid geleden en er littekens van overgehouden. Dat doet mij pijn. Littekens zijn echter het levende bewijs dat de tijd wonden kan helen. Laten we die wonden niet opnieuw openhalen.

Ikzelf ben en blijf hem dankbaar voor wat hij voor mij persoonlijk betekend heeft (al zal hij mijn huidige levenswijze niet erg appreciëren…). Zijn beleid en visie van toen zal ik altijd blijven afkeuren. Nu hij gestorven wil ik hem hetzelfde toewensen als wat ik iedereen en uiteindelijk ook mijzelf toewens: vredige rust en een gelukkig leven bij de goede God, die hij op zijn wijze heeft gediend.